मराठी व्याकरण :-अनुक्रमणिका
-:समानार्थी शब्द :-
samanarthi shabd in marathi
एखाद्या शब्दासाठी त्याच अर्थाचा दुसरा शब्द म्हणजे ‘ समानार्थी शब्द ‘ होय.
1000 समानार्थी शब्द मराठीत
शब्द हे भाषेचे मूलतत्व आहेत. एका विशिष्ट भाषेच्या समृद्धतेचे आणि विस्तारिततेचे मापन कसे होते? हे म्हणजे त्या भाषेच्या शब्दसंग्रहाच्या विविधतेच्या आधारे. या लेखात आम्ही ‘1000 समानार्थी शब्द मराठीत’ या विषयावर चर्चा करणार आहोत.
समानार्थी शब्दांचे महत्त्व
समानार्थी शब्दांमध्ये अद्वितीयता आहे. त्यांनी आपल्या वाक्यांच्या अर्थास विविधता आणि जीवंतपणा घालवलेला असतो. समानार्थी शब्दांनी आपल्या लेखनात गहनता आणि सुंदरता घालवलेली असते.
मराठी भाषेतील समानार्थी शब्द
मराठी भाषा ही आपल्या अस्मितेचे प्रतीक आहे. ती आपल्या संस्कृतीच्या अभिव्यक्तीचा माध्यम आहे. मराठी भाषेतील समानार्थी शब्दांचा वापर करण्यासाठी, आपल्याला त्यांची योग्य ओळख असणे आवश्यक आहे.
मराठीतील काही समानार्थी शब्द
सुंदर – मनोहर, आकर्षक, चित्रणीय
अचूक – खरा, निखर, सच्चा
खुश – आनंदी, सुखी, हर्षित
असेच अनेक समानार्थी शब्द आहेत. आपल्या वाक्यांत विविधता आणण्यासाठी वापरा.
अभिप्रेत समानार्थी शब्दांचा वापर
समानार्थी शब्दांचा वापर करणाऱ्या व्यक्तीला विचार करण्याची व अभिप्रेत अर्थासाठी योग्य शब्द निवडण्याची क्षमता येते. या अभ्यासाने व्यक्तींच्या विचारांची व भावनांची योग्य अभिव्यक्ती होते.
अरण्य – जंगल , वन
अश्र्व – तुरुंग , वारू
अमृत – सुधा
अनल – अग्री , विस्तव
आमुलाग्र – मुळापासून शेंड्यापर्यंत
आई – जननी , माय
अहि – सर्प , साप
अर्जुन – भारत , पार्थ
आण – शपथ
आळशी – कामचुकार , मंद
अगत्याने – स्वागतशील दृष्टीने
अभ्यास – व्यासंग , सराव
अवहेलना – अपमान
अक्षय – न संपणारा
अस्त – मावळणे , शेवट होणे
आनंद – संतोष , हर्ष
कपाळ – ललाट , कपोल
उतारू – प्रवासी , यात्रिक
samanarthi shabd in marathi
उदरनिर्वाह – चरितार्थ
उंट – उष्टर
कृष्ण – वासुदेव , मुरारी
उन – लोकर
येतोबा – काम न करणारा
अंबर – आकाश , आभाळ
खून – चिन्ह , निशाणी
खग – पक्षी
काळोख – अंधार , तम
कृपण – कंजूष , चिक्कू
कुरूप – बेढब
खजिना – तिजोरी , भंडारा
आश्र्वर्य – अचंबा , नवल
आहार – खाद्य , भोजन
आठवण – स्मरण , स्मृती
अभिषेक – अभिषव
अभिनय – हावभाव
आकांक्षा – इच्छा
आमरण – मरेपर्यंत
अमित – असंख्य , अमर्याद
अर्थ – भावार्थ , उद्देश , हेतू
आस्था – आदर , आपुलकी
ईश्वर – परमेश्वर
अंगना – स्त्री
इंद्र – वसाव , नाकेश
अभिनाय – मोहीम
इंदू – चंद्र
किरण – कर , अंशू
कावळा – काक
उपनयन – मंजू
उत्कर्ष -वाढ , भरभराट
क्रीडा – खेळ , मनोरंजन
किंकर – दास , सेवक
कोकीळ – कोयल
खल – नीच , दुर्जन
खून – वध , हत्या
खच – गंज
गणपती – गणेश , गणराया , विघ्नहर्ता , चिंतामणी
कमळ – राजीव
गजर – आवश्यकता
कासव – कमठ , कूर्म , कच्छ
डौल – दिमाख , रुबाब
ढग – मेघ , घन
गर्व – अहंकार
घर – भवन , सदन
तोंड – मुख
तलवार – समशेर
त्वेष – आवेश
तारुण्य – जवानी
जल – पाणी , जीवन
चांदणे – चंद्रिका
चावताळने – चिडणे , रागावणे
देऊळ – मंदिर , देवालय
जीवन – आयुष्य , जल
झुबंड – गर्दी , दाटी
धूर्त – लबाड , चलाख
निष्णात – तरबेज
डोके – मस्तक , माथा
नमस्कार – नमन , वंदन
नदी – सरिता
प्रवीण – निपुण , कुशल
नोकर – सेवक , दास
पत्नी – बायको , अर्धांगिनी
पोरका – निराधार , आई बाप नसलेला
प्रेम – लोभ , प्रीती
पोपट – रावा , राघू
बाप – जनक , वडील
ब्राम्हण – विप्र
बळ – ताकद , शक्ती
बाण – सायक , तीर
बाग – उपवन , उद्यान
काळजी – आस्था , चिंता
गरुड – द्विजराज
गर्दी – दाटी, खच
गौरव – अभिनंदन , सन्मान
तलाव – कासार , सरोव
ताकत – शक्ती , बल
घास – ग्रास , कवळ
जमीन – भूमी
जबर – धाक , दबदबा
देह – तन , शरीर
दैत्य – दानव , राक्षस
देव – ईश्वर , परमेश्वर
दिवस – दिन , वासर
धनुष्य – धनु , चाप , कमटा
धन – पैसा , संपत्ती
झाड – वृक्ष
ऋषी – मुनी , साधू
डोळा – नयन , नेत्र
निर्वाळा – खात्रीपूर्वक
पूजा – अर्चा , सेवा
नवरा – पती , वल्लभ
पाणी – जल , जीवन
पर्वत – अचल , नग
पारिपत्य – पराभव , शिक्षा , दंड
फुल – सुमन , पुष्प
पृथ्वी – धरती , धरणी
प्रासाद – मंदिर , वाडा
प्रघात – रिवाज , पध्दत , चाल
बिकट – अवघड , कठीण
पुढारी – नायक
पार्वती – भवानी , नेता
भांडण – तंटा , झगडा
वानर – माकड , मर्कट
वारा – पवन , वायू
मित्र – स्नेही , सखा
विष्णू – गोविंद , मधुसूदन
महा – महान , मोठा
मुलगा – पुत्र
यज्ञ – होम , मख
युध्द – संग्राम , लढाई
वेदना – कळ , दु:ख
वस्त्र – अंबर,वसन
वल्लरी – वेल , लता
शंकर – रुद्र , महेश
रागीट – कोपी , संतापि
लक्ष्मी – रमा , कमला
शेतकरी – कृषक
शत्रू – दुश्मन , वैरी
सोने – कांचन , हेम
स्त्री – नारी , अबला
सनातनी – कर्मठ
संहार – नाश , विनाश
सह्याद्री – सह्याचल
सिंह – पंचनन , वनराज
सुंदर – मनोहर , सुरेख
होडी – नौका , नाव
पाय – चरण
पान – पर्ण , पत्र
बेडूक – ददुर्र
भाऊ – बंधू , भ्राता
भुंगा – मिलिंद , भ्रमर
भांडखोर – कळाम , कलभांड
भरभरट – उत्कर्ष
विहार – सहल
माणूस – मानव
मुलगी – नंदिनी , कन्या
मासा – मीन
वीज – बिजली . चपला
रस्ता – मार्ग ,वाट
राजा – नरेंद्र , भूपती
रात्र – यामिनी , निशा
रक्त – असुत , असू
रयत – जनता
शेष – वासुकी , अनंत
सूर्य – प्रभाकर , दिवाकर
सकल – सर्व , अखिल
संघर्ष – झगडा , टक्कर , भांडण
समुद्र – सिंधु , सागर
हत्ती – नाग , गज
हात – बाहू , भूज
हरीण – सारंग
हृद्य – अंतर , हिरीत
सुरुवात – प्रारंभ
हुशार – चतुर
पैसा – दाम
आकाशवाणी – नभोवाणी
कटी – कंबर
खळ – दुर्जन
मिठी – आवड
सूर्य – सविता
हिरमोड – विरस
अनुरक्ता – प्रेमात पडलेला
नवोढा – नववधु
अडचण – समस्या
अनाथ – पोरका
अभिनंदन – नमस्कार
अनर्थ – संकट
अपघात – दुर्घटना
अभिनेता – नट
अचल – शांत
अतिथी – पाहुणा
अचंबा – नवल
अना – आणि
अपराध – गुन्हा
अपमान – मानभंग
अपाय – इजा
उत्सव – सोहळा
गंगा – देवापगा
कामदेव – मनोभव
इच्छा – अभिलाषा
तालाब – सर, सरोवर
असुर – राक्षस
दांत – दंत
अरण्य – जंगल
दास – सेवक
अर्जुन’ – पार्थ
किरण – किरन
किरीट – ताज
कीर – तोता
कुंभ – गागर
कुसुम – पुष्प
कृश – दुबला
चन्द्र – हिमकर , राकेश
कृषी – किसानी
द्रोपदी – पांचाली
आम्र – आम
अमृत – सुरभोग
वायूसखा – अनल
आजारी – पिडीत
आवाज – ध्वनी
आपुलकी – जवळीकता
आरसा – दर्पण
ऐट – रुबाब
ओझे – भार
ओळख – परिचय
ऋतू – मोसम
ओढा – झरा
कविता – काव्य
किल्ला – दुर्ग
काळ – समय
कार्य – काम
कारागृह – तुरुंग
कीर्ती – प्रसिद्धी
कुत्रा – श्र्वान
कोवळीक – कोमलता
कोठार – भांडार
ख्याती – कीर्ती
खात्री – विस्वास
खिडकी – गवाक्ष
खेडे – गाव
गरज – आवश्यकता
गवत – तृण
गर्व – अहंकार
गाय – धेनु
गाणे – गीत
गमत – मजा
गंध – वास
गाव – ग्राम
गुन्हा – अपराध
गुलामी – दास्य
गोड – मधुर
गोनी – पोते
गौरव – सन्मान
घर – सदन
घरटे – खोपा
घागर – मडके
चरण – पाय
चरितार्थ – उदरनिर्वाह
samanarthi shabd in marathi